Een recent onderzoek van BDO Accountants & Adviseurs laat zien hoezeer gemeenten worstelen met budgetten die onder druk staan. Voor veel lokale overheden en hun financiële afdelingen is de vraag nu: hoe houden we onze dienstverlening op orde met minder geld?
BDO Accountants & Adviseurs luidt de noodklok: “Nederlandse gemeenten kampen met structurele financiële uitdagingen.” Onlangs verscheen namelijk de BDO-Benchmark Nederlandse gemeenten 2022. Hierin wordt de financiële gezondheid van de 355 gemeenten in Nederland beoordeeld op basis van de jaarrekeningen over 2020. In het rapport zijn ook de begrotingen voor 2022 geanalyseerd.
Hoewel er ook lichtpuntjes zijn, overheersen de zorgen bij de onderzoekers. Hieronder vatten we de belangrijkste conclusies uit de BDO-Benchmark voor je samen.
125 gemeenten sloten af met een tekort
Het financieel resultaat van alle gemeenten bij elkaar was met 4,6 miljard euro in 2020 positief. Incidentele voordelen maskeren echter structurele problematiek, waarschuwt BDO.
Want het positieve resultaat was voor een flink deel toe te schrijven aan de verkoop van Eneco-aandelen door 44 gemeenten, waarmee een totaalbedrag van 4,1 miljard euro gemoeid was. Voor de periode 2019 tot en met 2021 hebben gemeenten bovendien een aanvullende bijdrage van één miljard euro voor jeugdzorg ontvangen.
Tel daarbij op de één miljard euro aan coronasteun, en de conclusie moet zijn dat de budgetten voor de komende jaren weer krapper zullen zijn. Daarnaast sloot nog steeds ruim één op de drie gemeenten – 125 in totaal – af met een tekort.
Veel tekorten in Utrecht, Drenthe en Limburg
De regionale verschillen zijn groter dan ooit. De ‘winnaars’ bevinden zich vooral in de provincies Zuid-Holland (dankzij de Eneco-aandelen), Flevoland en Zeeland. In Utrecht, Drenthe en Limburg doen zich de meeste tekorten voor.
Landelijk heeft één op de vijf gemeenten een solvabiliteit onder de kritische grens van 20%. De financiële buffers van zo’n 8% van de gemeenten is ontoereikend voor het opvangen van mogelijke tegenvallers.
Minder investeringen in voorzieningen
Gemeentelijke investeringen in wegen, scholen en andere voorzieningen namen de afgelopen twee jaar af. Volgens Rob Bouman, voorzitter branchegroep Overheid van BDO, houdt dit verband met de financiële tekorten van de afgelopen jaren en de hierdoor noodzakelijke bezuinigingen die gemeenten hebben doorgevoerd. “Dat wordt nog extra versterkt door de impact van corona. Dit alles heeft een verschralend effect op de voorzieningen en het lokaal bestuur van de gemeenten,” aldus Bouman.
Sociaal domein blijft hoofdpijndossier
Tekorten in het sociaal domein blijven de gemeentelijke financiën onder druk zetten. Mede door de Tozo-uitkering voor zelfstandige ondernemers stegen de totale uitgaven van gemeenten in het sociaal domein in 2020 met 12%. Ook is het aantal gemeenten waar het sociaal domein voor meer dan de helft op de kosten drukt in 2020 verder toegenomen.
Een gestroomlijnd inkoopproces is de sleutel
Voor veel gemeenten is de vraag nu: hoe houden we onze dienstverlening op orde met minder geld? Wij zien een overzichtelijk én inzichtelijk inkoopproces als de sleutel. Maar hoe ziet dat er in de praktijk uit?
FileLinx Inkoop+ is met dit doel ontwikkeld. In deze slimme tool ligt het inkoopproces van begin tot eind vast, en dat geeft grip en overzicht. Je hebt altijd zicht op de ontvangsten, de bestellingen en de uitgaven. Zo voorkom je achteraf discussies over bijvoorbeeld de keuze van leverancier of de hoogte van het bedrag. Maar ook ordermatching, contractmanagement, budgetbewaking en leveranciersbeoordeling behoren tot de standaard uitrusting.
In onze nieuwe whitepaper delen we alle in en outs over dit proces. Dus ben je benieuwd hoe je als gemeente meer grip krijgt op jouw budget? Lees hier: ‘Worstel je met budgetten en rechtmatigheid? Zo easy kan het zijn!’